Awtur: Paul V. Azzopardi
Death by Pictures huwa thriller lokali li laqatni ferm mal-ewwel u nistqarr li fih sibt fih dawk l-elementi li kont qed infittex. Il-ktieb jitlaq minn sitwazzjoni ftit skomda daqs kemm hija reali li l-pittur Ray Spriss isib ruħu fiha; dik li jgħin lil ħuh li kellu bżonn terapija. Ray jissellef dawn il-flus minn fuq l-idejn imma ma rnexxilux jirritorna l-flus. Sadanittant Depki jikkommissjona lil Ray għal numru ta’ xogħlijiet għal esebizzjoni tal-arti. Dan iżda jibqa’ ma jħallasx lil Ray. Sadanittant tidħol fix-xena wkoll Mylena li wkoll kellha sitwazzjoni simili wara li tiskopri li missierha ta lil Depki ammont sostanzjali ta’ flu għal xogħol li baqa’ ma wasalx. Ir-rumanz huwa mħawwar bi storja ta’ mħabba, tensjoni u eċitament. Dwar dan il-ktieb tkellimt mal-awtur innifsu Paul V. Azzopardi.
Nitkellmu ma’ Paul V. Azzopardi
1. Il-mużewijiet u l-pittura mhux l-ewwel darba li ħolqu ċerta sens ta’ faxxinu, ta’ misteru u jissemmew f’bosta kotba u awturi. Ħafna mill-qarrejja tagħna qraw il-kotba ta’ Dan Brown però forsi ta’ min nieħu l-okkażjoni li nsemmi ktieb riċenti li ħareġ propju din is-sena ta’ Grace D. Li “Portrait of a Thief”. Dan huwa ktieb li kiseb suċċess kbir u jidhirli li wkoll ser jintwera fuq Netflix. X’wasslek biex iddaħħal dan l-element tal-pittura fil-ktieb tiegħek?
Minn meta kont tifel kont inħobb inpenġi u nikteb. Fis-sena 2000 kont xtrajt koċċ kuluri taż-żejt u tila biex nesplora dan il-medium u mill-ewwel pinzellata fuq it-tila affaxxinajt ruħi. Nirrekomanda l-pittura lil kulħadd, speċjalment dawk li jaħdmu bil-moħħ. Ukoll, mill-istorja u l-kritika ta’ l-arti titgħallem ħafna.
Minħabba attivitajiet oħra qatt ma sibt l-opportunita biex niddedika ħafna ħin lil pittura imma dejjem bqajt inżur mużewijiet, inpitter meta nsib ftit ħin, u naqra fuq artisti differenti, inkluż fuq min iffalsifika pittura ta’ ħaddieħor għax ħafna drabi dawn ikunu pitturi eċċelenti u għax l-iffalsifikar jirrekjedi teknika kbira. Dan joħroġ fir-rumanz “Death by Pictures”.
Fl-imgħoddi pittura falsifikata kellha aktar ċans tiskappa u titqies ġenwina; illum, jekk pittura janalizzawha sew, hemm ċans kbir li jindunaw li hija falza. Il-ħazen ta’ min imexxi pittura falza, imma, qiegħda fil-metodi li hu jew hi tuza’ biex tikummerċjaha. Il-ktieb jispjega dan, u wkoll wrejt kif il-pittura, kemm dik ġenwina u kemm dik falza, tintuza’ fil-ħasil tal-flus. Nispjega kif dan isir, imma b’mod leġġer, għax inkella kien itellef mir-rittmu tal-istorja.
2. Il-karattru prinċipali ta’ dan il-ktieb huwa Ray Spriss, pitur, li kif ngħidu bil-Malti daħal fi sqaq wara li marad ħuh u ssellef xi flus. Kemm tara li kont realistiku f’dan il-fatt, u mingħajr qgħadt tippontifika forsi wkoll wassalt messaġġ dwar is-self tal-flus?
Jien nemmen li rumanz irid jitmexxa bin-narrativa għax inkella ma jagħtix gost – l-istorja hija suprema. L-istorja hija forsi l-aktar mekkaniżmu mportanti f’moħħ il-biedem. Biha jitgħallem, biha jemmen, biha jsib kuraġġ, bl-istorja jiddeverti, bl-istorja jissopravivi. Imma storja biss, bla karattri u mingħajr sfond soċjali, tkun artifiċjali u kważi vojta. Għera minn tifsira. Mingħajr ruħ.
L-użura hija marda mhux biss hawn Malta, imma f’ħafna pajjiżi. Malta għadha primittiva imma f’pajjizi oħra ‘l użura libbsuha hwejjeġ legali, bħal “Pay Day Loans” u “Credit Cards” b’imgħax astronomiku. L-uzura tirrendi persuna li ltaqgħet ma’ saram, ġiet wiċċ imb’wiċċ ma’ sfortuna, fi skjav. Marda soċjali ħafna drabi moħbija imma reali tabilħaqq. Ray Spriss issellef flus fuq l-idejn biex jgħin lil ħuħ li kien parapleġiku. U Ray spiċċa mhedded u anke vjolentat.
“Death by Pictures” huwa rumanz Malti, ħareġ mill-ħajja u mill-ambjent Malti, imma miktub bl-Ingliż, il-lingua franca moderna, li tintuza’ minn xi 20% tan-nies fid-dinja. Għandna nużaw il-linwa Ingliża, kemm direttament u kif fi traduzzjoni, biex nuru din l-esperjenza unika ta’ xi tfisser li tkun Malti f’dan is-seklu. U aħna ffortunati li nafu l-Ingliz sew.
3. Fil-ktieb għandna wkoll storja ta’ mħabba, dik ta’ Ray mal-ħabiba tiegħu Eva illi naraw illi minħabba ċ-ċirkostanzi tibda tbatti. U mbagħad fl-istorja tidħol ukoll Mylena . L-imħabba wkoll insibuha f’numru ta’ thrillers barranin. Favorita tiegħi hija l-awtriċi Nora Roberts li tħobb iddaħħal dan l-element. Kif torbot dan l-element tal-imħabba fi thriller? U forsi mistoqsija torbot ftit ma’ ta’ qabilha, barra milli żżid fis-suspens fl-awtur, dan l-element tal-imħabba kemm tara li wara kollox huwa wkoll fattur realistiku ħafna fi thriller li jkompli kif ngħidu bil-Malti jkewwes fil-borma?
Meta ktibt “Death by Pictures” ma rridx ngħalqu fil-forma tradizzjonali ta’ thriller imma ħareġ b’mod naturali aktar f’forma ta’ novel. Rumanz (novel) li fiħ hemm atti kriminali, veru, imma mhux irrakkuntat bil-forma tradizzjonali ta’ thriller. Naħseb li kieku deffistu ġo l-forma dejqa ta’ thriller kien ikun hemm affarijiet importanti neqsin. “Death by Pictures” huwa aktar rigward nies li nzertaw ġew marbuta flimkien fi ġrajja, kull persuna bil-mottivi, bil-passat, u bil-forma mentis tagħha jew tiegħu. Imma wkoll qaghdt attent li niktbu b’mod kemmxejn leġġger u umoristiku, għax inkella jdejjaq lil qarrej.
Naħseb li r-relazzjonijiet li Ray Spriss kellu ma’ dawn iz-żewġ nisa, Eva u Mylena, u l-imħabba tiegħu lejn ommu u ħuħ, huma essenzjali ghal-istorja għax jagħtu diversi dimensjonijiet importanti li normalment ma joħorgux fi thriller tradizzjonali, li jkun generalment pjuttost ristrett. Naħseb għalhekk “Death by Pictures” fih ċerti kumplikazzjonijiet li joħorgu b’mod naturali u jmexxu l-istorja.
L-isbaħ kumpliment li qlajt s’issa kien ta’ persuna midħla sew tal-letteratura li qalli li beda jaqra “Death by Pictures” filgħodu u spiċċah f’nofs il-lejl bil-ktieb f’id waħda u b’sandwiċċ fl-id l-oħra. Niżlitli għasel din, għax l-iskop tiegħhi kien li nikteb ktieb divertenti magħġun ġo Malta.
4. Kotba bl-Ingliż ambjentati f’Malta niżlu ferm tajjeb kemm mal-qarrejja Maltin barra minn xtutna u anke ma’ barranin. Kemm tara li din il-gżira ċkejkna tagħna toffri wkoll ambjent anke għal ġeneru ta’ kitba bħal tiegħek?
Jien naħseb li Malta unika f’ħafna affarijiet, u barranin li naf jien li żaru l-gżejjer Maltin kollha sabuhom affaxxinanti: l-istorja twila li għandna u l-bini li żammejna, mill-eqdem żmenijiet; baħar ikħal kutra infinita ta’ djamanti; li għandna lsien tagħhna; soċjeta, infrastruttura, u stitutuzzjonijiet jaħdmu; il-karattru Malti dħuli, ottimist, ħanin, u fl-istess ħin makkak; il-ħafna kreattivita madwarna, ras għal ras ħafna aktar minn ta’ pajjizi akbar minnha.
Nemmen bis-sħiħ li din l-esperjenza Maltija għandna nxandruha, mhux biss bit-turiżmu imma wkoll bil-letteratura u bl-arti. Nħoss li rridu noħorġu aktar, nimirħu, u nikkomunikaw. L-ewwel irridu nibdew minn pajjiżna. Ndafa, rispett għal dak kollu li hu Malti, u nitgħallmu nfaħħru dak li hu Malti mhux xi drabi mmaqdruh u nkabbru ċerti difetti aktar milli jistħoqqilhom b’tali mod li nidhru li ngħixu f’xi gzejjer fejn ħlief dlam m’hemmx. Ma ngħixux agħar minn ħaddieħor – anzi f’ħafna aspetti, ħafna aħjar.
Ukoll tistaġhġeb kif tidħol għand ċerti bejjiegħa tal-kotba ewlenin u ħlief kotba barranin ma ssibilhomx. Forsi xi tnejn Melitensia nominali. Fejn ser isibu l-kotba Maltin it-turisti? Forsi xi guide book, jew xi ktieb bir-ritratti ta’ Malta w’Għawdex. Mn’Alla hawn il-ħwienet tal-publikaturi Maltin…
5. L-aħħar mistoqsija li ma nistax ma nsaqsikx: Xi pjani għandek għal ġejjieni?
Bħalissa mpenjat ħafna fuq xogħol ieħor, imma għandi ktieb ieħor iberren f’rasi li forsi jekk Alla jrid xi darba jara d-dawl. Min jaf? Kulħadd imdendel b’ħajta…
it-torca-2022-08-07-1_22-22 it-torca-2022-08-07-1_23-23