Awtur: Charles Bezzina
Nhas-Sibt 4 ta’ Ġunju 2016 fis-7pm f’serata organizzata mill-Ministeru għal Għawdex u l-Uffiċju tal-Kultura flimkien mal-Għaqda Poeti Maltin ġie mniedi l-ktieb ta’ Charles Bezzina “Mal-Ħmura tax-xefaq”. Il-qoxra ta-ktieb turi stampa sabiħa tax-xemx fuq ix-xefaq u l-baħar, żewġ metafori li Bezzina juża bosta drabi. Il-baħar huwa l-metafora ċentrali fil-ġabra l-ġdida ta’ poeżiji ta’ Bezzina, “Mar-Ritmi tal-Baħar”. Ir-ritmi tal-baħar huma dawk li jfissru l-ħsus ġewwiena tiegħu f’sitwazzjonijiet differenti tal-ħajja. Ir-ritmu ta’ esperjenzi u dak li ġarrab il-poeta jinħass f’dan il-ktieb daqs ir-ritmi tal-poeżija, il-mużikalita’ li tpaxxik bil-ħsejjes tagħha.
Il-ħajja titbandal bħal pendlu minn sitwazzjoni għall-oħra. Fil-poeżija “Dan is-silġ u din il-borra” (p.37) dan ifissru b’bosta kuntrasti fosthom “dan id-dawl, u din id-dalma”, s-silġ u l-borra u fl-istess ħin is-skiet u s-solitudini.
Hekk kif inhu l-istil tiegħu, f’din l-ġabra wkoll Bezzija jagħżel li jħaddem metrika u prosodija tipikament tradizzjonali partikolarment il-vers ottonarju. Madankollu nipprova rrażżan lili nnifsi li niddeskrivi lil Charles Bezzina bħala poeta tradizzjonali u nidentifikah biss mal-istanza, r-ritmu u r-rima. Huwa minnu li l-għażla ta’ Bezzina taqa’ l-iktar fuq il-prosodija u l-metrika tradizzjonali, mela regolari, bid-dixxiplina kollha li ġġib magħha. Imma hawnhekk għandna wkoll poeżija impenjattiva, intellettwali u ġabra riflessiva daqs kemm hija innovattiva. Ħarsa ħafifa, wara r-ritmi differenti tal-ħajja, wieħed jintebah ukoll bil-mod kif il-burdati huma impoġġiha f’din il-ġabra. Lejn l-aħħar bħql donnu jħares lura lejn l-istess
Quddiemna għandna ġabra ta’ poeżiji li minn waħda għal oħra donnu hemm rabta kif spjegajt li jfissru burdati differenti. Hemm mixja li ġġgħalna nħarsu kemm ġewwa fina kif ukoll madwarna. M’hemmx dubju li influwenzat minn dak kollu li sawru fosthom art twelidu Għawdex, b’numru ta’ poeżiji fosthom “Meta waqgħet it-tieqa tad-dwejra” (p.88), “Ċitadella” (p.124). Il-poeta jħares madwaru u japprofondixxi dak li jkun ra. It-tjubija tiegħu, ix-xenqa għas-sempliċita’ jesprimiha fl-aspetti soċjali ta’ madwaru. Hemm l-aspett uman u l-aspett nisrani. Għaldaqstant ma nħossx li nkun qed nagħmel ġustizzja mal-awtur li naqbad biss ma’ temi sporadiċi għaliex kull waħda minn dawn hija bħal ħolqa li torbot mal-oħra.
Il-poeżija “Il-ħsieb hu fosdqa” (p.98) pero’ tislet tliet temi komuni f’dan il-ktieb (il-ħsieb, il-qalb u r-ruħ).
“Il-ħsieb hu fosdqa żgħira
ta’ dudu tal-ħarir ,
li malli joħroġ barra,
iħalli l-art u jtir”
Il-poeta huwa ħassieb, osservatur li jgħarrex fil-profond. L-għajnejn tiegħu jaraw anke l-qalb (p.35), jifhem il-ferħ daqs kemm jifhem id-diqa. U għax jista’ jifhem il-mumenti iebsa, (“il-baħħ ta’ ħbub għajnejk”) iħobb b’mod ġenwin.
L-imħabba għal Bezzina hija fjamma li ma tmutx.
“Merżuq vjola jqanqal moħħok
B’nostalġija u tifkiriet,
Jgħumu fil-menti tal-imgħoddi
F’daqqa jrednu l-ħsibijiet” (p.38)
Imma waqt li jixtieq imur lura fiż-żmien, mhuwiex biss nostalġiku imma jixtieq li Jqanqal l-entużjażmu tal-imgħoddi biex jibqa’ miexi fil-ġejjieni. Huwa jgħidilna “Qabbadha dik il-fjamma tal-imgħoddi ħa nafa f’dawk l-inħawi mudlama” (p.127).
Il-poeta jħobb u jħobb immensament. Pero’ ma jistax jagħmel dan jekk ma jħobbx lilu nnifsu, jekk ma jsibx ħin għalih innifsu. Il-qalb tal-poeta wkoll trid il-mistrieħ.
“Illum ħallejt ‘il qalbi
xi mkien fuq tarf l-għoljiet
biex tilma kif il-qamar
b’dijietu jarmi s-skiet” (p.105).
Ir-ruħ tal-poeta tfittex is-sempliċita’ u l-ġenwinita’ . Fil-poeżija “Allat” (p.125) jgħidilna li “Mimlja d-dinja kollha b’alat qawwija, kbar” pero meta “tiġi s-siegħa tagħhom”.
It-tliet aspetti msawra fq ir-ruħ, il-qalb u l-moħħ narawha wkoll fil-poeżija “Il-Bieraħ ġewwa ruħi” (p.132).
Minkejja din ir-rabta li ppruvajt nibni, rrid ngħid li kull poeżija teħtieġ ħsieb dwarha. Nieħu gost nirrakommanda l-poeżija ta’ Charles Bezzina anke għal dawk li mhux tant midħla tal-poeżija. Bla dubju ta’ xejn hawn għandna eżempju tajjeb ta’ poeżija u wieħed mill-ftit li jikteb bil-vers tradizzjonali. Nissuġġerixxi li wieħed anke jaqra l-istudju tal-Professur Charles Briffa fil-bidu ta’ dan il-ktieb.
Dan il-ktieb ġie ppubblikat bl-għajnuna ġeneruża tal-Bank of Valletta.