Poeżija Paul P. Borg
Viżwal Gabriel Caruana
Pubblikazzjoni Horizons
Huwa minnu li f’din il-paġna spiss nagħtu spazju għall-poeti u hekk ġara matul dawn l-aħħar xhur. Madankollu li jkollok ktieb f’idejk ta’ poeżija hija xi ħaġa sabiħa u ktieb tal-poeżija se jsib postu żgur f’din il-paġna. Biex inkun onest abbużajt ftit mill-ħbiberija ma’ Paul P. Borg u anke għall-fatt li huwa wkoll kontributur f’dan il-ġurnal, għaliex kif ġie f’idejja dan il-ktieb bqajt imsaħħar bil-ġmiel tiegħu u l-livell poetiku għoli. Fl-opinjoni tiegħi u ta’ ħafna Horizons qed jagħmlu biċċa xogħol tajba ħafna li jippublikaw regolarment il-poeżija. U dan mhux qed ngħidu minħabba l-isfidi tal-poeżija fis-suq kummerċjali. Għaliex naf ukoll li din id-dar tal-pubblikazzjoni qed tiggwadanja minn livell għoli ta’ kitba, awturi mill-aqwa li qed jgħollu l-livell mhux ftit tal-kollezzjoni tagħhom.
Il-ktieb “Eternita’” jgħaqqad ferm tajjeb ix-xogħlijiet ta’ żewġ artisti kbar li laħqu ċerta maturita’ fl-arti tagħhom. Paul P Borg huwa awtur magħruf ferm għal bosta rumanzi fosthom “Dallejl ġie Alla”, “Rajt ‘l Alla Jibki”, u “Bejn mara u Qassis”. Ħareġ ukoll ġabriet ta’ Novelli bħal “Beżgħat” u “Demgħat”. Il-kitba ta’ Borg, x’aktarx pessimista toħroġ mis-sensittivita’ kbira tiegħu għal dak li qed jiġri madwaru, kif naraw fil-ktieb “Eternita’”. Tant hu hekk li Borg jibqa’ magħruf ukoll għal żewġ kotba li fil-fehma tiegħi daħal f’ċerta dettal tal-istorja ta’ persuna minflok ra biss minbarra. Qed nirreferi għal ktieb “Ċikku Fenech – il-Qtil, il-Ħarba, il-Bidwi” u għall-għarfien tal-poeta kbir iżda li bata ħafna Carmel Attard permezz tal-ktieb “…maqful fil-ħabs ta’ ġbini…”. Gabriel Caruana (http://www.gabrielcaruana.com/) huwa magħruf sew għax-xogħlijiet tiegħu fiċ-ċeramika. Ikolli nammetti l-limitazzjonijiet tiegħi biex nanalizza dawn ix-xogħlijiet li nsibu fil-ktieb. Madankollu il-Professur Richard England, fid-daħla tiegħu ta’ dan il-ktieb ta ħarsa lejn dawn ix-xogħlijiet. Hekk għamel ukoll il-Professur Peter Serracino Inglott. Mill-banda l-oħra l-Professur Charles Briffa jħares jagħmel analiżi tajba ferm tal-poeżija ta’ Borg. Dawn it-tliet persuni ġa jindikawlna li dan huwa ktieb ta’ livell għoli ferm. M’għandi ebda problema biex irressaq dawn il-poeżiji bħala eżempju ta’ kitba tajba li dawk kollha li qed iterrqu fit-triq tal-espressjoni tal-ħsus f’versi jistgħu jħarsu lejn dawn ix-xogħlijiet bħala mudell. Dan għaliex waqt li xejn ma jżomm biex il-poeta jwassal il-messaġġ tiegħu, dan jagħmlu waqt li jżomm ċerta mużikalita’ fil-poeżija, metafora tajba, oriġinalita’ b’ideat li jqanqluk, u ħakma tajba tal-ilsien Malti.
Fil-fehma tiegħi l-ktieb jieħu wkoll forma tematika, bl-eternita’ tidwi bosta drabi f’dan il-ktieb. Il-bidu tkun il-“Kelma” (p.1) li fiha jgħidilna kemm il-poeżija hija eterna, bħalma huwa l-ferħ (p.3) li jirbaħ fuq l’hemm (p.3). Dan huwa l-poeta li jixxennaq għas-sempliċita’, għas-sbuħija tan-natura li tinqered bl-egoiżmu tal-bniedem. Il-pożizzjoni tiegħu jagħmilha ċara fil-bidu tal-ktieb fil-poeżij “Jien min jien?” (p.4), fejn:
“qalb ħbula mtarrġin
b’ħitantas-sejjieħ
u tafal mistrieħ
mal-firxa tal-wied
imtektek b’tuffieħ
iħammar fis-skiet
u jarda’ mill-iqegħ,
u ruħi tistrieħ”
Dan ifakkru fil-“ħsieb hekk sabiħ” li n-natura hija mera tal-Ħallieq u għalhekk għandna ngħożżuha. Hija t-tama tal-poeta li dan għad jirbaħ fuq l-egoiżmu u l-ħażen tal-bniedem li jiddeskrivih b’metafori aktar qawwija kif insibu fil-poeżija “Xewqat” (p.5) bħal “mostru kiefer”, “id qerrieda”, “nies bla wiċċ”, “dawl qarrieq”, “lewn giddieb” u oħrajn. Il-ktieb jagħlaq bil-poeżija “Għeluq” (p.84) fejn tista’ tgħid jilmenta mal-Ħallieq li kieku jerġa’ jitwieled ma jridx jara d-dinja kif inhi u kif qed neqirduha.
Dan iwassalna biex nifhmu l-ħsieb tal-poeta fil-poeżiji li minkejja ż-żmien differenti li nkitbu fihom, dan il-ħsieb baqa’ konsistenti. Jispikkaw sew allura il-poeżiji favur l-ambjent u dan irridu narawh fil-mod ta’ ħsieb kif għadni kif spjegajt. Fost il-poeżiji fejn il-poeta jgħanni bil-ferħ lin-natura waqt li jweġġa’ bil-qerda ambjentali nsibu “Taħt il-Ballut (p.20), “Il-Mitħna tax-Xarolla” (p. 36), “l-Għasfur li ma tarx” (p.37), “L-għanja taċ-Ċinju” (p.38) u “Idfnuni f’Wied il-Mistra” (p.50).
Il-qofol ta’ dawn il-kitbiet, u forsi dik il-poeżija li fiha ried jesprimi ruħu b’mod aktar qawwi l-qafas tal-ħsieb tiegħu hija propju “Eternita’” (p.61-82), il-poeżija li ġġib l-istess isem tal-ktieb. Il-poeżija li tibda bid-“dmugħ” tintemm bil-poeta jitlob lil Alla li qatt ma jneħħilu din is-sensittivita’ u l-kuxjenza ambjentali li naħseb mingħajrhom ma kienx ikollna dawn ix-xogħlijiet. Il-poeta saħansitra jilmenta m’Alla f’din il-poeżija u jridu jkun iebes bħalma kien fit-Testment il-Qadim.
Metafora mill-aqwa, ħsibijiet li ċertament jistgħu anke jqanqlu bosta diskussjonijiet, tpinġija ta’ Caruana li jien niddeskrivha wkoll bħala poeżija bi preżentazzjoni tal-ogħla livell. Il-ktieb, bil-qoxra iebsa u karti sbieħ jista’ jżejjen il-libreriji tagħna. U għal dawk li jaqtgħu qalbhom jaqraw il-poeżija, wkoll nissuġġerilhom dan il-ktieb għax l-istil ta’ Borg huwa wieħed li juża kliem sempliċi u diretti, għalkemm imżejna bil-metafora u għażla wiesa’ ta’ kliem li jħaddan il-poeta. Ktieb li bħalma sab l-appoġġ ta’ tliet professuri mill-aqwa f’pajjiżna li kitbu d-daħla, u tal-pubblikaturi li daħlu għal dan ix-xogħol, se jsib ukoll l-interess tagħna.
Aktar informazzjoni dwar dan il-ktieb, mis-sit elettroniku ta’ Horizons (http://horizons.com.mt/) .
(Paġna Letterarja It-Torċa, 22 ta’ Mejju 2016)See Translation