Awtur: Elio Lombardi
Pubblikazzjoni: BDL
Fil-Paġna Letterarja tat-18 t’Ottubru 2015 kont ktibt dwar ir-rumanz ta’ Elio Lombardi Sonya. Is-suċċess ta’ dan ir-rumanz ma narawhx biss fil-fatt li l-awtur ħa ħsieb li jagħmlu wkoll film, imma wkoll għax qed naraw storja oħra imma bl-istess karattri ta’ Sonya u Philip. Lombardi jagħmel dan b’għaqal kbir billi japprofitta ruħu mis-suċċess tal-ewwel ktieb Sonya, u fl-istess ħin joħloq storja differenti mingħajr mal-qarrej ikollu jixtri ż-żewġ kotba.
Irrid għalhekk nagħmilha ċara li dan hu ktieb differenti u m’hemmx għalfejn wieħed jaqra Sonya biex jifhem dan għaliex l-istorja hi differenti. L-istorja titlaq ħmistax –il sena wara ż-żwieġ ta’ Sonya ma’ Philip. Il-karattru prinċipali hija Louise, bint Sonya, tfajla li “kienet tħobbha ferm l-iskola” (p.6). Tfajla iżda wkoll sabiħa “li ma setax ikun li ma jkolliex ruxxmata ġuvintur li kollha bl-imħatra min kellu l-ħila jisirqilha qalbha” (p.8). Sonya ma damitx wisq biex saret tisma’ li bintha bdiet toħroġ ma’ ġuvni, propju ma’ Mark Falzon (p.10). Ix-xitan m’għandux ħalib u dan Mark minkejja l-għożża li trabba fiha, għalkemm ommu kienet tfissdu mhux ħażin, qabad il-vizzju misħut tal-logħob (p.16) u wara kellu jiltaqa’ ma’ Dorothy, tfajla Ingliża (p.21). Jekk kellha l-iċken dubju minbarra li qallha Mark innifsu kellha wkoll il-konferma ta’ Ralph (p.43) li dan Mark kien qed joħroġ mal-Ingliża Dorothy. Missier Mark m’aċċettax dlonk din l-imġieba ta’ ibnu u lanqas il-fatt li telaq lill-Louise biex joħroġ ma’ Dorothy (p.49). Sabiex idderri ftit Louise qatgħetha tmur sal-Ingilterra (p.54) u fuq l-ajruplan kumbinazzjoni kellha tpoġġi ħdejn Dorothy (p.56). L-Ingilterra kellha tiltaqa’ ma’ Alice (p.59). Tagħmel ħbieb ukoll ma’ Jeff (p.69) zagħzugħ Amerikan li kien pilota fil-qawwa tal-ajru Amerikana. Jeff ġie Malta u saħansitra beda t-tagħlim Nisrani biex jitgħammed (p.141). Imma wara li skonta sentenza ħabs reġa’ tfaċċa Mark (p.143) u nkorla għax ippretenda li wara dak li għamel lil Louise kellha terġa’ lura lejh. Naturalment mhux għax kien iħobbha imma għax għaraf x’tilef. It-tmiem imqanqal inħallih f’idejkom qarrejja.
Elio Lombardi jikteb għal poplu u r-rumanz ma tkissirx moħħok sabiex taqrah. Mexxej u fl-istess ħin iżommok għal li ġej. Dan ir-rumanz jitbiegħed mill-idea li kull kitba teħtieġ li jsir studju kritiku dwarha u waqtiet nazzarda ngħid trid tkun qrajt l-analizi sabiex tifhem il-kitba oriġinali. Madankollu xtaqt nagħmel riflessjoni qasira dwar dan ir-rumanz
Ftit punti illi joħorġu:
(a) Il-Malti ta’ Lombardi huwa bħal ilma ġieri li joħroġ mill-blat li anke jekk xi waqtiet jiddardar bil-ħamrija, jibqa’ naturali u jpaxxik kemm bil-ħoss tiegħu kif ukoll bit-tjubija tiegħu. Lombardi jaf iħaddem il-Malti għax jitħaddet bil-Malti, jaħseb bil-Malti, jaqra u kiteb bil-bosta.
(b) Hija kitba li tilħaq l-għan tagħha li sservi bħala qari għall-gost. Għaliex wara kollox il-qari mhuwiex neċessarjament la għal xi eżami u lanqas sabiex xi ċirku letterarju jiktbu l-analiżi dwaru. Ma jimpurtax, kif għidt aktar `il fuq lanqas li jien bħala editur letterarju ma sibtx dawk l-elementi filosofiċi, letterarji jew soċjali li nista’ nibni minnhom kuntest sħiħ ieħor. Il-ktieb kien għalija ta’ kumpanija waqt il-ħin ħieles tiegħi.
(c) Il-qari għal Lombardi mhux għal grupp żgħir ta’ nies imħarrġa u mgħallma imma għal kullħadd. Huwa wkoll għal ħaddiema, nisa tad-dar mingħajr taħriġ akkademiku għoli, u għall-anzjani.
(d) Il-profondita’ toħroġ mis-sempliċita’. Huma kollha realtajiet mill-ħajja ta’ kuljum li tisma’ u li tara madwarek.
L-awtur jgħożż sew il-valuri tal-imħabba u tal-għaqal imsawrin mill-karattru Malti Kattoliku.
Dan huwa ktieb li lil hinn mit-temi li ppruvajt noħroġ f’din il-ħarsa tiegħi, għandu l-għan ewlieni li jagħti pjaċir permezz tal-istorja li tista’ tinqara minn kullħadd. Storja li tkompli tikkonfermali għaliex il-kotba ta’ Elio Lombardi huma daqstant popolari mal-Maltin.
Il-ktieb jistgħu jinkiseb minn BDL San Gwann jew mill-ħwienet ewlenin.
(Paġna Letterarja, 6 ta’ Diċembru 2015)