Huwa ta’ pjaċir kbir għalina li nġibu dwar awturi barra minn xtutna li għandhom rabta ma’ Malta. M’ilux wisq meta fuq din il-paġna, deher il-ktieb “Imxi ftit passi miegħi” ta’ Joe Axiaq, Malti li jgħix l-Awstralja. Joe Axiaq kelli anke ċ-ċans niltaqa’ miegħu waqt li kien hawn Malta. Imbagħad għandek barranin li b’xi mod rabtu qalbhom ma’ Malta. Naturalment mhux dejjem ikun faċli li dan ikun mal-ilsien Malti, imma bosta drabi jikkollaboraw ma’ għaqdiet lokali, jiġu jżuru pajjiżna u forsi anke jagħżlu lil Malta bħala l-pajjiż fejn iniedu xi ktieb minn tagħhom. Hekk għamlet Paola Mara De Maestri, li għażlet lil pajjiżna sabiex tniedi l-ġabra ta’ poeżiji tagħha “Con Gli Occhi del Cuore” waqt serata organizzata flimkien mal-Għaqda Poeti Maltin. Din fil-fatt kienet it-tieni darba li De Maestri pparteċipat f’lejla ta’ poeżija mtellgħa mill-Għaqda Poeti Maltin, l-ewwel waħda kienet fl-2009. Din hija l-ħames ġabra ta’ poeżiji tagħha wara Dentro la vita (2001), L’amore parla piano (2004), Il pane del sorriso (2008), u Aquiloni di argento (2010). Jakkumpanjaw il-poeżiji ta’ dan il-ktieb insibu wkoll 10 disinni tal-artist Malti Hilary Spiteri, li huwa l-Kap tad-Dipartiment tal-Arti fil-Kulleġġ De La Salle u daħla kritika tal-awtur u kritiku Patrick Sammut. Tliet temi li mal-ewwel personalment laqtuni u stajt nislet minn din il-ġabra huma: L-imħabba, l-imgħoddu u l-ġejjieni u l-ħajja.
L-imħabba
Il-qofol tal-poeżiji ta’ De Maestri hija l-imħabba, kif imfissra fl-ewwel poeżija “l’amore”, bħal biex tagħti mal-ewwel indikazzjoni dwar x’inhu l-għan aħħari tal-poeżiji: l-imħabba, partikolarment għat-tifel tagħha Gioele u għal missierha qatt minsi. Għal dawn iż-żewġ persuni xtaqet tħalli din it-tifkira speċjali. L-imħabba hija bħal siġra li dejjem tħaddar, u bħas-siġra li għandha għeruq fil-fond li jiġri x’jiġri ma tinqgħalax (p.16). L-imħabba għal missierha tinħass f’diversi poeżiji, partikolarment “Ritorno a mio padre”. Missierha għaliha kien l-iskop għal ħajjitha, it-tama, il-‘pont’ u l-‘qawsalla’ (p.20). Kien is-sors tal-ħajja tagħha, u għaldaqstant toħroġ għal darb’ora t-tixbiha ma’ siġra fil-poeżija “Albero del mil primo Germoglio” (p.20). Ixxebbah lilha nfisha ma’ warda milli toħroġ minn din is-siġra li ma setgħetx tifjorixxi mingħajru. Lil missierha taf li mhux ser tarah, u mhux reġa’ ġej lura (p.28), imma taf li qiegħed hem preżenti.
Jekk għall-mewt ta’ missierha titnikket, joħroġ il-feħ tagħha fit-twelid ta’ binha. It-tieni kapitlu li propju jġib l-isem “Vita nuova” – li tiddeskriviha bħala rebbiegħa ġdida, bil-ħdura tan-natura u l-friefet (p.32). L-imħabba għal binha toħroġ partikolarment fil-poeżija “A Giole”, “Il sorriso di un figlio”, u “Gioele”. Binha għaliha huwa bħal dawl li jdawwal id-dinja (p.38). Mhux biss tikteb dwar binha imma l-imħabba tagħha bħala omm kif naraw fil-poeżija “L’amore della mamma”. L-imħabba fuq kollox hija “lingwa universali” (p.39) u xejn ma’ jista’ jifred l-imħabba ta’ omm min binha.
L-imgħoddu l-ġejjieni
F’bosta’ poeżiji jinħass din ix-xenqa li tmur lura – “Ritorno a mio padre bambina” (p.20). Tħares lejn l-imgħoddi sabiex tifhem il-ġejjieni. “I ricordi sono perle del cuore” tgħid (p.24), u bħal fjakkli dejjem mixgħula li tqabbilhom ma’ imħabba li hija infinita.
Tixtieq terġa’ tħares lejn l-imgħoddu mill-għajnejn u l-ħlewwa ta’ tifla żgħira (p.18).
Donnu wara t-twelid tat-tifel tagħha ukoll bħal dawl mill-istilel li xegħel fuq l-imgħoddu u tiftakar fl-imgħoddi tagħha, fost oħrajn il-ħbieb tagħha u l-ewwel jum tal-iskola (p.42). Hawnhekk allura issa għandna l-preżent li qed jitfa’ dawn fuq l-imgħoddi. Dan iċ-ċiklu jinħass sew fil-poeżiji ta’ De Maestri. Miet missierha, u twieled binha. Fit-tnejn li huma għandek l-imħabba, u din l-imħabba baqgħet għax hija eterna. Minn missierha għal għandha, minn għandha għal missierha, minn għandha għal binha u minn binha għal għandha. Naturalment din tapplika wkoll għall-omm, li wkoll tiddedikalha poeżija “Mamma”. L-imħabba ta’ ommha hija bħal dawl, qtar tan-nida, u tagħti l-kulur fejn m’hemmx. Issa li hija wkoll omm, tista’ tagħraf tajjeb dan.
Il-ħajja
Il-bidu ta’ ħajja hija xi ħaġa li tgħożż (E’ natale), u mqabbla b’bosta tixbihat man-natura, bħas-siġra u l-ward li joħroġ minnha (p.22). Il-poetessa tagħraf ukoll li l-imħabba hija “miraklu tal-Ħallieq” (p.41).
Il-poetessa hija persuna pożittiva. Jiġri x’jiġri fil-ħajja, il-fjamma ma’ tintefa’ qatt.
“Corrono gli anni
sui binari della vita.
Quante stazioni
quanti punti senza luce
quante stelle
quante salite
eppure questa lantern
e’ sempre accesa” (p.19).
It-tama tagħha fit-tbatija hija fil-Fidi tagħha f’Sidna Ġesu’ Kristu; “La passion del Sigonore sia luce nel dolore” (p.52). Il-qawmien mill-mewt tiegħu hija ta’ kuraġġ kbir u tama għalina (p.53).
Din il-pożittivita’ nerġgħu narawha fil-poeżija “il senso della Vita”. Għal awtriċi l-ħajja hija sabiħa u ż-żmien biss jista’ jżomm din il-kuntentizza. Jekk nerġa’ għall-ewwel poeżija naraw il-kunċett tal-eternita, għax l-imħabba hija eternal.
L-għażla tal-metafora li tagħżel bosta drabi hija fil-biċċa l-kbira min-natura . Għaldaqstant għandek qbil mal-ħajja, permezz tas-siġra, fjuri, stilel (p.22,23), u l-ward għal darb’oħra p.24), u l-qawsalla (p.20). Il-ħajja fuq kollox tarha fil-poeżija, tarha fit-tifel tagħha u f’missierha li jibqa’ dejjem preżenti f’ħajjitha.
Konklużjoni
Il-poeżiji huma mexxejja, u fihom tinħass ċerta ħlewwa, li tiggusthom. Rajt il-poeżiji kollha u stajt nara li minkejja l-użu tal-metafora, għandek sentenzi li tista’ ssegwihom u jagħmlu sens. U dan huwa aspett pożittiv ħafna, u kwalita’ tajba fil-poeżija. L-użu tal-metafora mhuwiex wieħed superfiċjali, imma f’postu, sabiex isaħħaħ dak li trid twassal u jfisser il-ħsus fil-ġewwieni tal-poetessa.
Lil Paola Mara De Maestri kelli l-okkażjoni li nkellimha. Naf li hija għalliema, ġurnalista u taħdem sew fil-qasam tal-poeżija, fosthom bħala editriċi tal-folju kulturali u letterarjuBottega Letteraria li joħroġ mar-rivista ’l Gazetin f’Sondrio. Madankollu dawn il-poeżiji jikxfru dimensjoni ħafna akbar personali u minnhom toħroġ persuna li tagħraf tapprezza is-sbuħija tar-rigal tal-ħajja. Min jixtieq jakkwista kopja ta’ dan il-ktieb jista’ jibgħat fuq l-indirizz elettroniku ta’ din il-paġna għal aktar informazzjoni.
(Paġna Letterarja, It-Torċa, 2 ta’ Novembru 2014) — with Paola Mara and Patrick J Sammut.