L-ewwel ħaġa li laqtitni fil-poeżiji ta’ Casha hija l-maturita’ ta’ dan il-kittieb u poeta: Maturita’ fil-kitba u maturita’ fil-ħsieb. Poeta li mexa vjaġġ twil u joffrilna dawn l-esperjenzi flimkien ma’ ħsus ta’ imħabba, xewqat, uġigħ, u fidi. Kif jistqarr il-poeta stess f’ “Li kieku kont” (paġna 13):
“Li kieku nista niġbor
xi wħud mit-tifkiriet
li bihom darba qalbi
b’tant hena, ferħ imtliet.”
Madankollu jħoss li dan biss jista jagħmlu “fil-ħolm li jtir mar-riħ”. Waqt li bl-ebda mod ma nista’ mmur kontra l-ħsieb tal-poeta, ikolli ma naqbilx u nazzarda ngħid li rnexxielu jiġbor mhux biss it-tifkiriet, u l-ħsus tiegħu imma anke l-ħolm tajjeb ferm permezz ta’ din il-ġabra li għandna f’idejna. Fil-fatt, dan il-ktieb narah bħala tkomplija għal awtobijografija li Casha ħareġ fl-istess żmien Jien ukoll għandi storja xi ngħid, din id-darba taħt bixra poetika.
Il-ħajja hija vjaġġ, u dak li jfittex il-poeta huwa is-serħan. Wara kollox il-bniedem ifittex li jkollu l-ferħ f’ħajtu, u dan Casha isibu fil-kwiet, hekk kif jidher fil-poeżija “Il-vjaġġ” (p.9), fejn jistqarr li dak li jagħmlu verament hieni huwa s-serenita’ u t-trankwillita’. Forsi dan l-għarfien huwa esperjenza aktar matura ta’ bniedem li bħal kull bniedem ieħor iġarrab bosta esperjenzi f’ħajtu. Dan il-vjaġġ ikun aktar avventuruż meta l-bniedem ikun aktar żagħżugħ fejn toħlom li ma tixrobx imrar u “fejn kollox ward u zahar” hekk kif insibu fil-poeżija “Ħriġt” (p.10). Malajr iżda l-poeta jintebah li mhux kullħadd jixtieqlek il-ġid, anzi issib “sriep” b’ħarsa “li tixbah lil tal-ħbieb”.
Il-poeta huwa konxju wkoll li dil-ħajja mhijiex eterna. Din it-tema tal-eżistenzjaliżmu hija qawwija ħafna fi “Ħsieb ta’ Mument” (paġna 16)
“Iż-żejt fil-kus qed jonqos.
M’għadux kif darba kien.
U naf li darba nitlef
Il-ġlieda kontra ż-żmien.”
Casha jirrifletti fuq il-ħajja u l-ħolqien f’diversi vrus oħra. Jirringrazja lil Ħallieq tal-għasafar u t-tjur (Lilek Mulej) għalkemm waqt li jagħraf is-sbuħija ta’ madwaru dejjem iżomm f’moħħu li xejn ma jiżboq il-ġmiel tal-Ħallieq. It-tema tal-eżistenzjaliżmu tkompli toħroġ f’diversi poeżiji oħra fosthom Ċrieki, Ħajja Ġdida, Wara biebek Mulej eċċ.
L-element reliġjuż jinħass sew ukoll fil-poeżiji bħal “Inkun qed nistenniek” (p.4) fejn “f’jum xitwi b’temp imsaħħab” li naturalment tindika it-tbatija li waqtiet bħala bnedmin ikollna ngħaddu minnha, il-poeta jsib serħan fi “knisja ċkejkna mwarrba” ujj donnu jsib is-serħan quddiem kurċifiss. Il-ħsieb li l-Mulej insibih fis-skiet, nerġgħu narawh fil-poeżija “Fittixtek” (p.8). Lil Alla ma nsibuhx f’dak kollu li hu materjali imma “f’kappella minsija xi mkien qalb l-għelieqi”.
L-aħħar sitt poeżiji tal-ktieb huma bil-lingwa Ingliża, li bħal dawk bil-Malti l-awtur jagħmel għażla tajba tal-kelma u huma mirqumin kemm fil-ħsieb kif ukoll fil-lingwa. F’din il-ġabra, minkejja li bħal f’kull bniedem ieħor huwa evidenti li l-poeta mhux dejjem kellu esperjenzi sbieħ, u waqtiet anke ġarrab mumenti ta’ solitudini u tbatija, jiena f’din il-kitba nara wkoll ħafna pożittivita’. Il-poeta jħares lejn il-ħajja b’mod sabiħ, u mimli tama (Hope), minkejja li ħafna drabi l-ħolm u l-aspirazzjonijiet tagħna jispiċċaw fix-xejn (Elf ħolma).
Charles Casha żgur li m’għandu bżonn ta’ ebda introduzzjoni. Tana numru kbir ta’ kotba (li diffiċli nsemmuhom kollha) bosta minnhom popolari mmens, xi wħud anke ngħid li jġibu nostalġija għal dawk minna li meta konna żgħar niftakru li konna nużaw xi wħud minn dawn il-kotba sabiex intejbu l-ħiliet tagħna fil-lingwa bħalma huma Id-Dudu (1981), Il-Ġrajja tad-Dudu (1981), Kun Af (1987), Kemm taf (1987). Niftakru wkoll l-istejjer qosra umoristiċi għat-tfal fosthom il-famużi stejjer ta’ Fra Mudest, u avventuri għat-tfal bħal Il-Misteru ta’ San Luċjan u aktar riċenti Il-Misteru tal-Maqluba (2001). Casha huwa rebbieħ ukoll ta’ diversi konkorsi letterarji.
(L-Orizzont, 31 ta’ Mejju 2014)